Burun Yıkama

UYARI: Bu sitede yer alan bilgiler doktor veya eczacıya danışmanın yerine geçemez.

Bu bölüm sadece sağlık profesyonelleri içindir.

Paranazal sinüs mukozası, burun boşluğu mukozasının bir devamı olduğu için bu bölgenin enfeksiyonları genellikle her iki alanı birlikte etkiler. Bu tür durumlarda ödemi azaltmanın en etkili yöntemlerinden biri su bazlı tuzlu solüsyon solüsyonu ile nazal irrigasyon yaparak nazal hijyeni sağlamaktır. Nazal irrigasyon statik sekresyonları ve enfekte debrisleri temizler ve kabuklanmayı azaltır. Sinonazal problemli hastalarda farklı çoğunluktaki salin solüsyonları ile nazal irrigasyon pek çok hekim tarafından güvenli ve etkili olarak kabul gördüğünden izotonik ya da hipertonik salin solüsyonunun sinonazal problemli hastalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

Burun boşluğu ve sinüsler psödostratifıye silyalı kolumnar epitel ile örtülüdür. Müköz örtünün üst tabakası viskoz, elastik ve koyu kıvamlı olup silyumların üzerinde yerleşir, nefes alma esnasında buruna giren parçaları tutar ve 'jel' tabakası olarak adlandırılır. Jel tabakası ile epitel hücrelerinin arasını dolduran, silyumlann içinde bulunduğu ve hareket edebildiği seröz, az kıvamlı alttaki yapı ise 'sol' tabakası olarak bilinir. Müköz örtü ve silyalı epitel, mukosiliyer sistemi oluştururlar. Mukosilier klirens; üretilen mukusun miktarı, içeriği, siliyer hareketin etkinliği, mukozal geri emilim ve sinüs ostiumunun durumuna bağlıdır. Sinüslerden buruna mukus transportu inspirasyon esnasında, nazal kavitedeki hava akımının oluşturduğu negatif basınçla kolaylaşır.

Mukosiliyer hareketin normal olması için uygun şartların oluşması lazımdır. Bu şartlan belirleyen etmenler;

Sinüslerin havalanması için normal burun solunumu şarttır. Sinüs ventilasyonunun bozulması sinüs pH'sının düşmesine, pH düşmesi ise mukus viskozitesinin artmasına ve siliyer hareketin yavaşlamasına neden olur.

Havanın nem oranı alveollerde oksijen ve karbondioksit değişimini önemli ölçüde etkiler. Silyumlar en etkin %85 nemlilik oranında çalışır ve en iyi gaz değişimi bu ortamda gerçekleşir. Bu nemlilik oranı aynı zamanda mukozal yüzeylerin kurumasını da engeller.

Etkin siliyer aktivite için solunan havanın nazofarensteki optimum ısısı 33 C olmalıdır. 18 C altında ve 40 C üzerinde siliyer aktivite yavaşlar.

Siliyer aktivite için en uygun pH 6.4-8.5 arasındadır. 6.5 altındaki pH'da siliyer aktivite çok yavaşlar.

Mukus yapısının belli bir denge içerisinde olması normal fizyoloji için çok önemlidir. Sekresyonun azaldığı veya ortamın kuru olduğu ve bu kuruluğun seromükoz bezler ve goblet hücreleri tarafından kompanse edilemediği durumlarda mukus daha kıvamlı olur ve sol tabakası incelir. Bu tabakanın incelmesi jel tabakasının silyalar ile yakın temasına neden olarak onların hareketini engeller.

Eğer mukus birikintisi aspire edilirse normal transportun hemen başladığı görülür.

Sekresyonların sinüste kalması ve hipoksi patojenler için uygun bir kültür ortamı oluşturup, bakterilerin üremesine ve kavitede oksijen satürasyonunun azalmasına neden olur.

İnflamasyon sırasında mukoza ani ve ciddi olarak şişer. Bakteriyel veya viral enfeksiyon varlığında sadece mukozal glandlar etkilenmez, tüm mukozal yüzey parsiyel olarak harab olur ya da paralize olur ki bu durum mukosiliyer klirens fonksiyonunu imkansız kılar. Optimal mukosiliyer klirens fonksiyonu için zararlı eksternal stimuluslardan da korunmak gereklidir.

Üst solunum yolu enfeksiyonlarında nazal sekresyon yoğunlaşır ve mükropürülan vasıf alır ki bu durum mukosiliyer transportu sekonder olarak etkiler. Mukus birikintisi aspire edildiğinde ya da birkaç damla salin solüsyonu ile mukus rehidrate olduğunda transportun tekrar başladığı görülür.

Nazal irrigasyon, intranazal krut, debris ve statik sekresyonların temizliğine yardımcı olur. Sinüs ostiumlarının açıklığını iyileştirir. Oksijen azlığı silya hareketini azaltır. Postoperatif dönemde adhezyon riskini azaltmak ve osteomeatal açıklığı devam ettirmek için son derece önemlidir. Hipertonik solüsyon ozmolar gradientlerin difüzyonu ile ödemli mukozadan su çekerek şiş membranları dekonjeste eder ve mukosiliyer klirensi artırır.

Nazal irrigasyon erişkinlerde günde en az iki sefer yapılmalıdır. 6 yaşından küçük çocuklarda düşük osmolaritede solüsyonlar sprey şeklinde kullanılabilir.

RhinoWash® web sitesinin içerdiği metin, grafik, resim ve bilgiler ile diğer malzemeler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İçeriğin sağlık profesyonellerinin ve özellikle doktor tavsiyesi, tanı veya tedavinin yerini alması amaçlanmamıştır. Tıbbi bir durumla ilgili olarak sorularınız varsa, daima doktorunuzun veya sağlık uzmanınızın tavsiyelerine başvurun. RhinoWash® web sitesi içeriği nedeniyle profesyonel tıbbi tavsiyeleri asla ihmal etmeyin veya tıbbi tavsiye almayı geciktirmeyin.

RhinoWash®'ın sağladığı herhangi bir bilgiye, Framras A.Ş. çalışanlarına, web sitesinde RhinoWash® adına içerik sağlayan diğer kişilere veya web sitesindeki diğer ziyaretçilere ait içeriği uygulamak kendi sorumluluğunuzdadır.